Liên Kết (?): 
"Người làm sơn mài đích thực phải là người tuân thủ và phát huy những truyền thống quý của nghệ thuật dân tộc, không được phép bớt xén bất cứ công đoạn nào của ông cha truyền lại. Bớt đi tức là làm giảm tính độc đáo và nó không còn nguyên giá trị gì nữa". Trao đổi với hoạ sĩ Đoàn Văn Nguyên - người có nhiều năm gắn bó với dòng tranh sơn mài.* Anh có thể cho biết những lý do để anh yêu mến và dành thời gian, tiền của, công sức cho nó?Sơn mài là loại hình nghệ thuật hết sức độc đáo. Thành tựu về sơn mài được thế giới đánh giá cao của mỹ thuật VN thế kỷ XX, tiêu biểu như các tác giả: Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm...Một chất liệu truyền thống đã được khẳng định, tương lai rất sáng sủa, cho nên tôi để dành hết thời gian, tiền của cho sáng tác tranh sơn mài.* Anh có nhận xét gì về những tranh sơn mài được trưng bày thời gian gần đây?
Họa sĩ Đoàn Văn Nguyên - Giảng viên Khoa Sơn mài - Trường Đại học mỹ thuật Hà Nội - Ủy viên Hội đồng nghệ thuật chuyên ngành hội họa Hội Mỹ thuật VN khóa V (Huy chương vàng Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc 1990; Giải nhất Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc đề tài LLVT và chiến tranh cách mạng 2000).- Những năm gần đây, tôi được xem nhiều phòng tranh ở Hà nội, có một số triển lãm cá nhân trưng bày toàn tranh sơn mài. Thú thật tôi thấy thất vọng.Khi xem tranh người ta có thói quen tiến gần lại xem tác phẩm được sáng tác năm nào. Cứ tưởng tượng một triển lãm ví như triển lãm tại phòng trưng bày 16 Ngô Quyền ít ra cũng bày khoảng 30 - 40 tranh, mà tất cả các tranh sơn mài đều được ghi sáng tác năm 2002 hoặc 2003. Như vậy trong khoảng từ một đến hai năm, tác giả sáng tác 30 - 40 tranh sơn mài, chỉ cần thấy số lượng đã hiểu ngay chất lượng của tác phẩm là thế nào. Không thể tốt được!Tranh sơn mài truyền thống vẽ bằng sơn ta (nhựa cây sơn trồng ở Phú Thọ). Mà sơn ta phải ủ ẩm mới khô. Sơn mài quý ở chỗ vẽ nhiều lớp, khi mài hiện lên mầu sắc ẩn hiện mới đẹp, riêng khâu ủ ẩm và mài nhẵn đã chiếm nhiều thời gian phải sửa đi sửa lại,v.v. Hoàn thành bức tranh sơn mài phải tính hàng tháng, hàng năm, thậm chí nhiều năm...Muốn làm tranh sơn mài nhanh, chỉ có cách dùng hoá chất ngoại nhập (sơn Nhật Bản) loại sơn này không cần ủ, vẽ xong khô ngay. Tôi cho rằng một triển lãm nhiều, nhanh nói trên là tranh sơn Nhật. Trong cơ chế thị trường, người ta quan niệm hàng phải nhanh; nhiều, rẻ. Tôi thấy khá đông (phần nhiều là họa sĩ trẻ) đang vẽ rất nhiều tranh sơn Nhật Bản để bán.Những người làm tranh sơn mài nghệ thuật đích thực, không vẽ sơn Nhật bao giờ. Anh hãy vào Viện bảo tàng Mỹ thuật VN thì rõ. Triển làm mỹ thuật của Hội cũng có một số triển lãm toàn sơn ta. Song do đầu tư ít hoặc tay nghề chưa chín, nên tranh sơ lược về tạo hình, chất sơn chưa nhuyễn. Sức thuyết phục hạn chế.Cũng có một số họa sĩ trẻ mà tôi biết, tâm huyết với nghề. Họ cặm cụi sáng tác quên tháng ngày, đầu tư nhiều tiền của, vàng bạc, và không bán tranh. Số này rất tiếc chưa công bố toàn bộ sáng tác của mình.* Tranh sơn mài VN là đặc sắc, có người còn đề cao là "quốc hồn quốc túy". Các họa sĩ mà anh biết hiện nay có đóng góp thêm gì cho hội họa sơn mài vốn là mảnh đất rộng rãi và cần nhiều khai phá?
- Tranh sơn mài Việt Nam đặc sắc, tôi tán thành ý kiến của anh. Hội họa Việt Nam thử tưởng tượng nếu không có sơn mài? Thế giới người ta quan tâm tới hội họa Việt Nam, chính là sơn mài. Mầu sơn lộng lẫy,khi vẽ nhiều lớp mài ra vô số chất huyền bí, sâu thẳm, kỳ thú.Họa sĩ Tô Ngọc Vân nói "Nghệ thuật thế giới sẽ quay trở lại Việt Nam". (Tô Ngọc Vân trích luận 1947) hoàn toàn có cơ sở.Hãy cùng nhau so sánh mầu đỏ của son trai với mầu đỏ của sơn dầu, mầu sơn then với mầu đen sơn dầu, hẳn sẽ hiểu độ sâu thẳm tới cùng của chất liệu có một không hai trên thế giới này. Người ta nói, "quốc hồn quốc túy" là có lý. Mảnh đất của sơn mài vốn rất rộng rãi, cũng đầy gian khó. Nghệ sĩ bước vào đây phải có dũng khí. Nó như một cô gái rất xinh, duyên dáng, mê hồn, nhưng đỏng đảnh và khó chiều...Các họa sĩ mà tôi biết hiện nay đóng góp gì cho sơn mài? Rất khó đánh giá! Thứ nhất, lứa như tôi hoặc anh, hay đàn anh của chúng ta, điểm lại người làm sơn mài thành công đếm trên đầu ngón tay và tuổi cũng đã trên 50, ngoài 70. Tuy nhiên, nếu điểm kỹ thì đó là thời kỳ sơn mài giữ được truyền thống quý, về chất liệu, về quy trình làm tranh.Ngày nay chất liệu có giàu sang hơn. Họa sĩ nhờ đổi mới mà nhiều tiền hơn. Chất trong tranh có thay đổi "đương đại hơn thời kỳ các cụ". Một số trẻ tìm tòi nhiều chất mới, đưa ra các loài vỏ ốc, vỏ trứng, vỏ trai vào tranh. Tranh bây giờ không còn trực họa như xưa. Họa sĩ mạnh dạn thể hiện ý tưởng nghệ thuật của mình nhiều hình thức mới, hoành tránh hơn.Tập hợp toàn bộ sơn mài VN thời kỳ này bày cùng thời kỳ Cao đẳng Đông Dương, chắc sẽ là một triển lãm thú vị.Song những tác phẩm đỉnh cao, tính khái quát lớn của thời kỳ này e còn rất hạn chế. Nghệ thuật cần người tài, mà người tài thì hiếm, tìm đâu ra Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Sáng thời kỳ đổi mới bây giờ?Nguồn internetChúng tôi chuyên cung cấp sơn mài cao cấp, tranh son mai , khay sơn mài. Liên hê 0948.379.008 - 0985.91.31.81 để được chúng tôi tư vấn hoàn toàn miễn phí
